Nederlanders fietsen veel en graag. De laatste decennia zijn we steeds meer kilometers gaan fietsen. Mede dankzij de e-bike. Ook de oudere Nederlander fietst steeds meer en blijft tot op hogere leeftijd doorfietsen. Uit cijfers van het CROW blijkt bijvoorbeeld dat ouderen tussen de 65 en 75 sinds 2003 ongeveer 25 procent meer zijn gaan fietsen.
Fietsen in vrijheid
Dat is goed nieuws, want dit is goed voor de gezondheid. Om langer zelfstandig te zijn, is het belangrijk om actief, gezond en mobiel te blijven. Fietsen is voor ouderen onmisbaar om fit te blijven, sociale contacten te onderhouden, vrijheid te ervaren en te genieten van de stad en van de natuur. De stijging van het aantal fietskilometers onder ouderen brengt echter ook een meer zorgelijke ontwikkeling met zich mee; een forse toename van het aantal (ernstige) fietsongevallen.
Veilig blijven fietsen
Fietsen is niet zonder risico. Daarom blijft aandacht voor veiligheid belangrijk. Het aantal ongevallen onder fietsende ouderen stijgt al jaren. Ook het aantal ongevallen dat tot ernstig letsel leidt, neemt toe. Ouderen blijken erg kwetsbaar te zijn op de fiets. Wanneer we ouder worden, zijn we niet meer zo soepel en snel als toen we zestien waren. Mede hierdoor levert gewoontegedrag, zoals fietsen, meer gevaarlijke situaties op.
Informatiekader Veiligheid van oudere fietsers
(bron: CBS en SWOV)
Onder de fietsdoden is vooral het aantal 70-plussers de laatste jaren toegenomen. In 2021 was 57 procent (119) 70 jaar of ouder. In 2010 was nog 49 procent van de fietsdoden een 70-plusser. Ook per 100 duizend inwoners is het aantal fietsdoden onder 70-plussers in 2021 hoger dan in 2010 (4,8 en 4,5).
Nadere analyse van ongevallengegevens laat het volgende zien:
- Een kwart van de verkeersdoden onder fietsers in 2018 reed op een elektrische fiets en het aandeel elektrische fiets onder verkeersdoden bij oudere fietsers is relatief hoog.
- Oudere fietsers zijn, in vergelijking met andere leeftijdsgroepen, vaak betrokken bij ongevallen zonder motorvoertuigen.
- Bijna tweederde (64%) van de geregistreerde fietsdoden valt binnen de bebouwde kom.
- Traumatisch hersenletsel is het meest voorkomende letsel.
- Het aandeel hoofdletsel neemt af bij toenemende leeftijd, terwijl het aandeel heupletsel toeneemt.
Uit onderzoek blijkt dat fietsende ouderen zichzelf zien als uitstekende en vooral zeer ervaren fietsers. Daarom passen zij niet snel hun gedrag aan. Volledig stoppen met fietsen doen oudere fietsers liever niet. Fietsen is in hun ogen - terecht - gezond en gezellig. Stoppen met fietsen gaat ten koste van hun gezondheid en hun sociale contacten.
Oudere fietsers zijn zich vaak niet bewust van hun verhoogde risico op ongevallen. De gedachte ‘ik fiets nog uitstekend’ trekken ze niet gauw in twijfel.
Kleine stap; grote drempel
Bij kleine aanpassingen ervaren oudere fietsers vaak een hoge drempel. De stap naar het monteren van een spiegel of het kiezen voor een fiets met lage instap is groot. Ook weten ze vaak nog te weinig over kleinere aanpassingen, zoals veiliger op- en afstappen of een in hoogte verstelbaar zadel.
In acht stappen van onbewust naar ambassadeur
Doortrappen begint bij de groep oudere fietsers die zich niet bewust is dat zij meer risico lopen als zij op latere leeftijd door blijven fietsen. De methode van Doortrappen helpt om deze fietsers hiervan bewust te maken en een verandering in gedrag te bereiken.
Dit proces bestaat uit acht stappen. Het begint met de onbewuste oudere fietser die zich ontwikkelt tot een bewuste fietser die zelf stappen onderneemt om zeker en veilig te blijven fietsen. En dit met hulp van lokale organisaties en de gemeente.
Lees meer over hoe een oudere fietser zich tot Doortrapper ontwikkelt
← InleidingDe vijf uitgangspunten →
Terug naar het overzicht:
